Liryka też jest fajna

Cóż może być piękniejszego od słów ubranych w odpowiedni rytm?

Zawsze byłam i nadal jestem pełna podziwu dla kunsztu literackiego poetów. Bo jakiego trzeba talentu, by stworzyć utwór pełen rymów, w wersy wkomponować  odpowiedni rytm, jednocześnie przy tym wszystkim nie gubiąc sensu wypowiedzi. Wydaje mi się, że jest to najtrudniejsza forma przekazywania uczuć osobistych, nastroi, czy refleksji. Czy nie łatwiej pozostać przy epice i klasycznym sposobie wypowiedzi? Czy nie łatwiej ułożyć zwykłe zdanie?

Poza tym liryka bywa skarbnicą przenośni i metafor. Uczucia i wrażenia, które przekazuje niejednokrotnie są ukryte pod półprzezroczystą zasłoną, która poruszana wiatrem, urzeka swoją formą, w pełni wykorzystując magię słów. I w tym gatunku literackim właśnie magia jest najbardziej odczuwalna. Potrafi urzec czytelnika, jeśli ten tylko na to pozwoli.

Przyznaję, że w porównaniu do innych form literatury, ja sama sięgam po poezję stosunkowo rzadko. Niemniej jednak pod wpływem nastroju, zdarza mi się usiąść, wziąć do ręki tomik poezji i czytać. Mam też kilka wierszy do których wracam zdecydowanie najczęściej. Nimi właśnie chciałabym się z Wami dziś podzielić.

Przygotowałam cztery ulubione utwory znanych i lubianych poetów. Podejrzewam, że przynajmniej część z Was będzie je kojarzyła chociażby ze szkoły, ale mam nadzieję, że to Was nie zniechęci.

Pierwszy utwór, to szalenie romantyczny wiersz Adama Asnyka Na początku. Podmiot liryczny jest wyraźnie zakochany i opowiada o tym w cudowny, urzekający sposób. Porównuje moment spotkania swojej kochanki, do przebudzenia się do życia. Niestety w ostatniej strofie okazuje się, że jego uczucie pozostało nieodwzajemnione, a jego romans bardzo krótki. Wyznaje, że został porzucony, tak jak wielu innych przed nim. Za każdym razem utwór ujmuje mnie romantyzmem niespełnionej miłości, wywołując tęsknotę do tak wzniosłych i silnych odczuć.

Na początku Adam Asnyk

Na początku nic nie było, 

Tylko przestrzeń ciemna, pusta; 

Wtem jej czarne błysły oczy 

I różowe, świeże usta. 

Od jej spojrzeń, od rumieńca 

Zajaśniała świateł zorza, 

A gdy pierwsze rzekła słowo, 

Ziemia wyszła z głębi morza. 

Gdy przebiegła ziemię wzrokiem, 

Śląc jej uśmiech, rój skrzydlaty 

Wzleciał ptaków i motyli, 

A spod ziemi wyszły kwiaty. 

Lecz nie istniał jeszcze człowiek, 

Tylko martwa gliny bryła; 

Aż nareszcie swym płomiennym 

Pocałunkiem - mnie stworzyła. 

I zbudziłem się do życia 

W cudowności jasnym kraju, 

Lecz mnie również, tak jak innych, 

Wypędzono z tego raju.

Kolejny wiersz odzwierciedla rozpad związku. Podmiot liryczny zaznacza, że życie po rozstaniu nie było proste i mimo sukcesu, nie osiągnęła pełni szczęścia. W ostatniej strofie wyjawia tęsknotę za miłością, której brakuje w obecnym życiu.

Dzięki sposobie wypowiedzi podmiotu lirycznego, odbieramy wiersz jako bardzo osobisty. Czytając, można wyczuć żal związany z utratą miłości, która jest tak ważna w życiu każdego człowieka. Przecież o wiele łatwiej brnąć przez życie we dwoje, niż samotnie. 

Utwór zawiera w sobie ciekawe metafory, a jednocześnie jest napisany prostym językiem, co również bardzo mi się podoba i powoduje, że z chęcią do niego wracam. Jego prywatny, głęboki charakter wzrusza i zbliża do autorki. Mowa oczywiście o Kubku Marii Konopnickiej.

Kubek Maria Konopnicka

Z jednego kubka ty i ja
Piliśmy onej chwili:
Lecz że nam w wodę padła łza,
Więc kubek my rozbili.

I poszli w świat, i poszli w dal,
Osobną każde drogą,
Ani nam szczątków onych żal,
Co zrosnąć się nie mogą...

Dziś, kiedy w skwary znojnych susz
Samotne kroki niosę,
Gwiazdy mi jasne z złotych kruż
Podają srebrną rosę.

Lecz wiem, że w żadnej z gwiezdnych czasz
Nie znajdzie się ochłoda,
Jaką miał prosty kubek nasz,
Gdzie były łzy - i woda. 

Trzeci utwór stanowi czystą klasykę i podejrzewam, że nie ma osoby, która by go nie znała. Słynne pytanie: "Czy to jest przyjaźń? czy to jest kochanie?", czyli nasz wielki Adam Mickiewicz i Niepewność.

Wiersz uwielbiam i jest on moim ulubionym w całym dobytku Mickiewicza. Stanowi bardzo dobrą sposobność do refleksji nad tym, kiedy przekraczamy pewną granicę przyjaźni między dwoma osobami i pojawia się miłość. Jak rozróżnić te dwa uczucia? Zupełnie jak podmiot liryczny, całkiem często mamy z tym prawdziwy problem. I to jest chyba najlepsze, że mimo upływającego czasu temat ten jest ciągle aktualny i niezmiennie głęboki.

Niepewność Adam Mickiewicz

Gdy cię nie widzę, nie wzdycham, nie płaczę,

Nie tracę zmysłów, kiedy cię zobaczę;

Jednakże gdy cię długo nie oglądam,

Czegoś mi braknie, kogoś widzieć żądam;

I tęskniąc sobie zadaję pytanie:

Czy to jest przyjaźń? czy to jest kochanie?

Gdy z oczu znikniesz, nie mogę ni razu

W myśli twojego odnowić obrazu?
Jednakże nieraz czuję mimo chęci,

Że on jest zawsze blisko mej pamięci.

I znowu sobie powtarzam pytanie:

Czy to jest przyjaźń? czy to jest kochanie?

Cierpiałem nieraz, nie myślałem wcale,

Abym przed tobą szedł wylewać żale;

Idąc bez celu, nie pilnując drogi,

Sam nie pojmuję, jak w twe zajdę progi;

I wchodząc sobie zadaję pytanie;

Co tu mię wiodło? przyjaźń czy kochanie?

Dla twego zdrowia życia bym nie skąpił,

Po twą spokojność do piekieł bym zstąpił;

Choć śmiałej żądzy nie ma w sercu mojem,

Bym był dla ciebie zdrowiem i pokojem.

I znowu sobie powtarzam pytanie:

Czy to jest przyjaźń? czy to jest kochanie?

Kiedy położysz rękę na me dłonie,

Luba mię jakaś spokojność owionie,

Zda się, że lekkim snem zakończę życie;

Lecz mnie przebudza żywsze serca bicie,

Które mi głośno zadaje pytanie:

Czy to jest przyjaźń? czyli też kochanie?

Kiedym dla ciebie tę piosenkę składał,

Wieszczy duch mymi ustami nie władał;

Pełen zdziwienia, sam się nie postrzegłem,

Skąd wziąłem myśli, jak na rymy wbiegłem;

I zapisałem na końcu pytanie:

Co mię natchnęło? przyjaźń czy kochanie?

Nic dwa razy Wisławy Szymborskiej jest utworem typowo filozoficznym. 

Jak sam tytuł wskazuje, podmiot liryczny przypomina czytelnikowi, że nic nie może zdarzyć się dwa razy, nie ma dwóch identycznych chwil, ani ludzi. Ta prawda, choć z pozoru prosta i oczywista, jest na swój sposób fascynująca.

Utwór uświadamia nam, że zmiana jest wszechobecna i towarzyszy nam zawsze. Taka jest naturalna kolej rzeczy. Nic nie może pozostać niewzruszone przez czas. Zmusza nas tym samym do refleksji nad ulotnością chwili i pokazuje, że to w życiu jest właśnie piękne.

Nic dwa razy Wisława Szymborska 

Nic dwa razy się nie zdarza 

i nie zdarzy. Z tej przyczyny 

zrodziliśmy się bez wprawy 

i pomrzemy bez rutyny.

Choćbyśmy uczniami byli 

najtępszymi w szkole świata, 

nie będziemy repetować 

żadnej zimy ani lata.

Żaden dzień się nie powtórzy, 

nie ma dwóch podobnych nocy, 

dwóch tych samych pocałunków, 

dwóch jednakich spojrzeń w oczy.

Wczoraj, kiedy twoje imię 

ktoś wymówił przy mnie głośno, 

tak mi było jakby róża 

przez otwarte wpadła okno.

Dziś, kiedy jesteśmy razem, 

odwróciłam twarz ku ścianie. 

Róża? Jak wygląda róża? 

Czy to kwiat? A może kamień?

Czemu ty się, zła godzino, 

z niepotrzebnym mieszasz lękiem? 

Jesteś - a więc musisz minąć. 

Miniesz - a więc to jest piękne.

Uśmiechnięci, współobjęci 

spróbujemy szukać zgody, 

choć różnimy się od siebie 

jak dwie krople czystej wody.

A wy? Macie ulubione wiersze? A może ulubionych poetów?